Blog 5 | palliatieve zorg

Maandag |  18 september 

Maandag 

Na 3 dagen acclimatiseren en mijn nieuwe huisgenoten ontmoet te hebben, begon maandag de eerste dag in het ziekenhuis. Na deze eerste dag, heb ik het gevoel alsof ik er al 2 weken ben, aangezien ik al zoveel gezien en geroken heb. De geuren hier zijn niet te beschrijven. Mensen hebben soms ook geen geld om zeep te kopen, dus je kan je voorstellen wat voor geuren er zijn met deze temperaturen. De dag begon om 8 uur met een rondleiding van Lisanne. We liepen met elkaar langs alle afdelingen: kraamafdeling, kinderafdeling, vrouwen en- mannen afdeling, OK, Public Health department, outpatient afdeling (poli-afdelingen met kankerpoli, HIV/TB poli en palliatieve zorg afdeling), consultatiebureau (wezenopvang) en sustainable livelihoods.

Hierna werd ik ingedeeld om mee te kijken bij de palliatieve afdeling. Door mijn werk bij Medische Oncologie bij het Radboudumc had ik hier gelijk heftige associaties mee, maar Lisanne stelde mij gerust. Het gaat vooral om chronische zorg. Het eerste consult gebeurde er gelijk een wonder. De baarmoederhalskanker van de patiënt bleek afwezig. Dit kwam niet door de uitstekende behandeling maar door een eerdere foutieve diagnose. Deze vrouw heeft maanden/jaren gedacht kanker te hebben, alleen dat bleek vandaag dus niet zo te zijn. Dit komt doordat er geen pathologisch onderzoek beschikbaar is in de omgeving. Uiteindelijk is ze toch verder onderzocht in de grote stad en bleek ze dus helemaal geen kanker te hebben. Wauw mooi nieuws, dacht ik! Maar mevrouw bleef daarentegen heel kalm. Ik had echt een euforisch moment verwacht, maar deze mevrouw bleef heel rustig. Omgaan met emoties en je emoties laten zien is hier niet aan de orde van de dag.
Naast medicatie gaven ze ook sociale ondersteuning (social support noemen ze het hier), in de vorm van zeep, lakens en bloem. Mensen hebben soms geen geld voor eten waardoor deze extra ondersteuning van noodzakelijk belang is. Heel gek om me dat te realiseren.

De patiëntendossiers zijn allemaal op papier. Even andere koek vergeleken met alle digitale EPD's in Nederland. In Nederland klagen we over sommige suboptimale dingen in het systeem. Hier heb ik gewoon alle dossiers moeten overschrijven tijdens het consult. De PA was ook de apotheek, gezien zij ook de medicatie moest tellen, juiste dosering opschrijven en inpakken. Na een tijdje liet ze mij medicatie inpakken en kreeg ik de eer om 84 paracetamol in een zakje te doen, yes!!

In de middag ging ik met Lisanne meelopen bij de kraamafdeling. Groot contrast met Nederland waar het een grote happening is met echo's, babyshowers en gender reveal parties. Hier komt een 18-jarig meisje gewoon alleen op poli, gezien ze 44 weken zwanger is. Ander mooi voorbeeld over verschil met Nederland: Er was een verdenking van een vrouw met zwangerschapsvergiftiging. Lisanne wilde even het protocol checken. Aan verschillende verpleegkundigen vroegen we waar de protocollen waren, maar niemand wist waar het lag. Uiteindelijk hebben we het stapeltje papieren gevonden, even heel iets anders dan een DMS die we in Nederland hebben…

Einde middag was er nog een mevrouw die knock-out was gegaan na sterilisatie. Na haar zoveelste kind had ze besloten niet meer zwanger te worden. Vanmorgen was de ingreep. Einde middag bleek ze interne bloedingen te hebben en is ze aan het infuus gelegd. Om een beeld te geven hoe ik deze mevrouw aantrof: ze lag op een rubber bed, bibberend van de pijn en shock, half naakt met een doek als rok. Het zien van dit hele beeld, alle geuren in de kamer en het aanleggen van het infuus zorgde ervoor dat ik licht in mijn hoofd werd. Mensen die mij goed kennen weten dat ik echt niet tegen bloed kan... Gelukkig op tijd op de gang gaan staan. Lisanne had nog aangeboden of ik het leuk vond om bij de ingreep te zijn, heel gaaf zei ik, maar lijkt me beter dat ik pas.

Dinsdag

Begin van de dag begon rustig. Samen met een medewerker van de afdeling palliatieve zorg een mooi gesprek gehad over de verschillen in zorg tussen Nederland en Malawi. Ik legde uit hoe gedetailleerd ons kankeronderzoek verloopt. De medewerker was helemaal verbaasd. Bij ons is alles veel simpeler. Hij vroeg zich ook af of wij helikopters zouden hebben. Ik had uitgelegd dat die ook weleens werden ingezet. Wederom reageerde hij verbaasd en hij vertelde dat hier alleen het leger en de overheid deze misschien zouden hebben.
Vervolgens begonnen de consulten met de verschillende patiënten, niet wetende dat ik er zelf een zou worden. Ik werd elke keer meegenomen wat er aan de hand was. Wederom veel patiënten met kanker, hepatitis C, hepatitis B en diabetisch in combinatie met veel ondervoeding. 

Om 11 uur vroeg de verpleegkundige, moet je niet even wat eten en pauze houden. Ik dacht, niemand houdt hier pauze, dus ga wel even door. Maar voelde wel dat ik een beetje licht in mijn hoofd werd. Om half 12 werd ik zo traag en loom dat ze vroeg: gaat het wel? Opeens ging het licht uit..  Ik ben wel vaker flauwgevallen dus voelde het wel rustig aankomen. De dokter werd erbij geroepen. Om een beeld te geven, er zat een patiënt in dezelfde ruimte. En ik dacht natuurlijk ook, wie is hier nu de patiënt, jij of ik. De verpleegkundige gaf me snel wat water en wat eten wat in mijn tas zat. Alleen het praten en eten lukte niet. Dus hebben ze mij in die ruimte op bed gelegd. Met die patiënt die daar nog het consult had. Schaamde me dood. Met twee stickers hadden ze de ventilator om mij gericht waardoor ik even wat kon afkoelen. Bloeddruk werd gemeten en was ook wat laag, 90/51. Na een half uurtje ging het weer een beetje. Tussendoor kwamen er af en toe nog wat patiënten binnen. Heel benieuwd wat die gedacht hebben. Ik voelde me echt een zwakkeling, die mensen klagen niet, hebben weinig te eten, krijgen 10 kg bloem om nog wat binnen te krijgen en ik lig daar. De verpleegkundige heeft me vervolgens naar huis gebracht en gezegd dat ik echt wat moest eten en genoeg moest drinken.. Eindelijk de rest van de dag op bed gelegen. Wie weet toch wat verkeerds gegeten. The full Africa experience! De rest van de week wel op tijd met pauze gegaan.

Donderdag

Deze dag viel me op hoeveel patiënten met ondervoeding erop de poli waren. Een lange man van rond de 1,8m was en woog 50 kg, BMI: 15,4. Bij het meten van de bloeddruk zag je hoe dun zijn armen waren. Daarnaast kwam er een heel vrolijk meisje. Ze was heel vrolijk want school begon bijna. Ze was 15 jaar oud en ging nog naar de basisschool. De verpleegkundige ging naar achter en pakte wat. Ze verraste het meisje met schoolschoenen. Iets wat hier verplicht is om ook naar school te gaan. Ze was helemaal trots. Het schoolschoenen project is een tijd terug al gestart om iedereen schoolschoenen te geven zodat ze naar school kunnen. Iets wat je je niet kan voorstellen in Nederland.

Later die ochtend kwam er nog een man die chemo kreeg. Ik was heel erg benieuwd hoe dit toegediend ging worden. De verpleegkundige bereidde de naalden voor en ging voor de man zitten. Pakt een rubberen handschoen en trok deze strak. Deze bond ze om de arm zodat het diende als stuwband. Daarna prikte ze in de ader en werd de chemo er zonder infuuszak zo ingespoten. Tijdens het prikken vroeg ze of ik een sticker van het stickerapparaat wilde pakken. Een apparaat waar je etiquette mee kan bedrukken. Ze haalde de naald uit de arm. Deed er een watje op en plakte het af met de sticker van het etiquette apparaat. Dit diende als pleister. Heel inventief! Respect.

Vrijdag

Einde van de week ging ik mee op huisbezoek. We gingen langs een 69 -jarige vrouw die een CIA had gehad. Hierdoor was ze tot haal borst verlamd. Ze ligt de hele dag in haar huis op een matras op de grond. Gelukkig is haar man nog bij haar om voor haar te zorgen. We gingen met de ambulancebus (een 4x4) naar het dorpje. Zo’n jeep was ook wel nodig want het was een bumpy ride! We kwamen aan bij allemaal kleine huisjes en hutjes. Bijzonder om een keer bij mensen thuis te komen. Het was een klein huisje met een golfplaten dak. Ze hadden het huis zelf gebouwd. De hype omtrent tiny houses in Nederland is hier gewoon de standaard. Achter het huis zat een soort kinderboerderij. Gedurende de visite kwam er een kip even buurten met zijn 5 kuikens. Mooi gezicht. Tijdens de visite werd de katheter vervangen van de mevrouw en werd er gekeken hoe het verder met haar ging. Ze zag er minder schoon uit dus hebben de verpleegkundigen haar ook gewassen. Zoals ik al eerder vertelde zijn de geuren hier iets waaraan ik echt moet wennen. Met een ton gevuld met water, een stuk zeep en een soort doekje werd ze helemaal gewassen. Zonder Sandy (een hulpmiddel wat in de thuiszorg vaak gebruikt wordt). De verpleegkundigen moesten haar gewoon alle kanten op tillen. Heel veel respect voor hoe met weinig zoveel gedaan kan worden.

Wil je een bericht achterlaten, na het lezen van de blog, dan kan dit in het gastenboek.